ตึก 60 ปี : ต้นตีนเป็ดฝรั่ง

ตึก 60 ปี : ต้นตีนเป็ดฝรั่ง

ความเชื่อ ต้นตีนเป็ดฝรั่ง หรือ พญาสัตตบรรณ

คำว่า "พญาสัตตบรรณ" มีความหมายมงคลแยกเป็น 3 คำ คือ 

คำว่า "พญา" หมายถึง ผู้มีอำนาจน่านับถือ น่ายกย่อง ผู้เป็นใหญ่

คำว่า "สัต" หรือ "สัตต" หมายถึง 7 (เจ็ด)

คำว่า "บรรณ" หมายถึง ใบไม้ หรือ หนังสือ

พญาสัตตบรรณเป็นต้นไม้ที่มีขนาดสูงใหญ่ รูปทรงสวยสง่า ดูมั่นคง และน่าเกรงขามดั่งพญา พุ่มใบเป็นชั้น ๆ คล้ายฉัตร ทั้งใบของต้นพญาสัตตบรรณยังออกเป็นช่อ ช่อหนึ่งมี 7 ใบเรียงรอบก้านใบ และดอกก็ยังออกเป็นกลุ่ม โดยช่อหนึ่ง ๆ จะมีดอกประมาณ 7 กลุ่มด้วย นอกจากนี้สัตตบรรณ หรือ ฉัตรบรรณ ยังมีความหมายถึงเครื่องสูงชนิดหนึ่ง มีรูปคล้ายร่มซ้อนกันขึ้นไปเป็นชั้น อาจมี 3, 5, 7 หรือ 9 ชั้น ใช้เป็นเครื่องประดับเกียรติยศใบขบวนแห่งานพระราชพิธีอีกด้วย

พญาสัตตบรรณจึงเป็นไม้มงคลนามอีกชนิดหนึ่งที่นิยมปลูกเพื่อเป็นสิริมงคลทางทิศเหนือของบ้าน คนโบราณเชื่อว่า
หากบ้านใดปลูกไว้จะทำให้คนในบ้านมีเกียรติ เป็นที่เคารพนับถือ และได้รับการยกย่องจากคนทั่วไป

ข้อมูลทั่วไป

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Crescentia alata HBK.

ชื่อวงศ์ : Bignoniaceae

ชื่อสามัญ : Cruz, Gourd tree, Mexican calabash, Morra, Tecomate

เป็นไม้ยืนต้นขนาดใหญ่มีความสูงประมาณ 12-20 เมตร มีถิ่นดั้งเดิมในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และพบได้ทุกภาคในประเทศไทย และเป็นต้นไม้ประจำจังหวัดสมุทรสาคร

    ลักษณะ

เปลือกหนาแต่เปราะ ผิวต้นมีสะเก็ดเล็กๆ สีขาวปนน้ำตาลกรีดดูจะมียางสีขาวลำต้นตรง แตกกิ่งก้านสาขามากลักษณะเป็นชั้นๆ เปลือกชั้นในสีน้ำตาล มีน้ำยางสีขาว ใบเป็นกลุ่มบริเวณปลายกิ่งช่อหนึ่งมีใบประมาณ 5-7 ใบ ก้านใบสั้น แผ่นใบรูปรีแกมรูปขอบขนานถึงรูปหอกแกมรูปขอบขนาน หรือรูปมนแกมรูปบรรทัด ปลายใบเป็นติ่งเล็กน้อย ใบด้านบนมีสีเขียวเข้ม ด้านล่างมีสีขาวนวล ถ้าเด็ดก้านใบจะมียางสีขาว ลักษณะใบยาวรีปลายใบมนโคนใบแหลม ขนาดใบยาวประมาณ 10-12 เซนติเมตร ออกดอกสีเขียวอ่อนเป็นช่อตามปลายกิ่ง ปากท่อของกลีบดอกมีขนยาวปุกปุย ดอกมีกลิ่นฉุนรุนแรง สูดดมเพียงเล็กน้อยจะรู้สึกกลิ่นหอม หากสูดดมมากจะรู้สึกวิงเวียนศีรษะ ช่วงค่ำจะส่งกลิ่นแรงกว่าเวลาอื่นๆ ดอกเป็นกลุ่มคล้ายดอกเข็มช่อหนึ่งจะมีกลุ่มดอกประมาณ 7 กลุ่ม ดอกมีสีขาวอมเหลือง ปกติจะออกดอกในช่วงเดือนตุลาคมถึงเดือนธันวาคมผลเป็นฝักยาว ฝักคู่หรือเดี่ยว ลักษณะเป็นเส้นๆ กลมเรียวยาวประมาณ 20-30 เซนติเมตร เมื่อแก่จะแตก มีขุยสีขาวคล้ายฝ้ายปลิวไปตามลมได้ในฝักมีเมล็ดเล็กๆ ติดอยู่กับขุยนั้น